Meiringspoort, Klein Karoo, West-Kaap, De Rust (Nederlands)

Als je Afrikaans als hobby hebt, dan is het nogal een stap om op mijn blog een artikel in het Nederlands te schrijven. Bovendien staat mijn spellingscontrole op Afrikaans. Dus moet ik nu extra opletten. (Lees jy liewer Afrikaans dan kies jy twee berigte verder.)

Dit artikel gaat over de Meiringspoort, een pas tussen de plaatsjes De Rust en Klaarstroom. Deze pas verbindt Klein Karoo met Centraal Karoo. De naam Karoo is overigens afkomstig van het Khoi Khoi (een van de talen in Zuid-Afrika) en betekent "de plaats van weinig water". Het gebied is een halfwoestijn. Het regent er dus weinig. Het meeste water is afkomstig van de sneeuw  op de Swartbergen. Voordat de pas werd aangelegd waren er twijfels over de houdbaarheid van de weg bij zware regenval. Het spookt er namelijk soms, zoals ik zelf ervaren heb op 9 april 2017. Klik om een klein stukje te zien (!) van een zware onweersbui met bijbehorende neerslag https://youtu.be/2vHC7u-Gf9Q. De bergen houden geen water vast en de Meiringspoort ligt in een kloof. Het water zoekt dus de richting op waar de weg ligt. De weg heeft het overleefd, maar de Poort -zoals de lokale bevolking deze pas noemt- was enkele dagen afgesloten om de troep op te ruimen. Hieronder een foto van 10 april 2017.

De Meiringspoort is belangrijk voor de handel. Via deze pas kan men "kortpad" naar de haven in Mosselbaai.

Naast het economische belang van de Poort moet ik wijzen op de grote schoonheid van deze pas. Als chauffeur moet jij voortdurend je aandacht focussen op de kronkelende weg. Dan kun je je niet ook nog eens vergapen aan de omgeving. Gelukkig zijn er diverse mooie parkeergelegenheden aangelegd. (Je kunt er zelfs met je gezelschap barbequeën.) Van daar uit kun je genieten van wat deze vorm van natuur jou een beetje geluksgevoel geeft. 

De schrijver C.J. Langenhoven (13 augustus 1873 - 15 juli 1932) vertoefde graag in De Rust en de Meiringspoort. Langenhoven was goed in het fantaseren. Zo had hij in zijn hoofd een vriend, genaamd Herrie. Dit was een paarse olifant. Met monnikengeduld heeft Langenhoven (die in het 35 kilometer verderop gelegen Oudtshoorn woonde) de naam "HERRIE" in de rotsen gegraveerd.  Geheel in overeenstemming met zijn humor beschouwde hij dit als monument voor hemzelf. Hij kon niet weten dat zijn "Herrie" in 1973 officieel tot Nasionale gedenkwaardigheid zal worden verklaard.

Langenhoven heeft veel betekend voor het "Afrikaans". Hij is ook de schrijver van Die Stem, dat in de vijftiger jaren het volkslied geworden is van Zuid-Afrika tijdens de Apartheid.

Over de Meiringspoort schrijft Langenhoven in zijn boek Sonde met die bure: "..nou is in elke drif 'n draai en om elke draai een drif..." ("Drif" is een doorwaadbare plaats.)

Tijdens mijn bezoek aan De Rust wilde ik de aan de Meiringspoort gelegen waterval Rust en Vrede gaan zien. De toegangsweg was in verband met het noodweer helaas gesloten. (Ik wist toen nog niet dat er ook een wandelpad naar de waterval is. Of zijn er twee watervallen?) 

De Meiringspoort komt mooi in beeld in een video over Oudtshoorn en De Rust. https://youtu.be/X_SZX0SYqR8

Drie gedigte van Ingrid Jonker en fliek oor haar lewe "Black Butterflies"

Ingrid Jonker is in 1933 gebore.  Toe sy 30 jaar is het sy André P. Brink (sie http://bit.ly/2xBbxvY) raakgesien en hom se lewe onderstebo gekeer. Hulle het lief vir mekaar geword. Ingrid was 'n groot digter. Die lewe was vir haar nie maklik nie. Sy had eintlik 'n verhouding met Jack Cope. Die verhoudings met die mans het deur mekaar geloop. Sy het in haar lewe baie gedink aan die dood. Toe sy 27 was het sy die gedig "Die kind is niet dood nie" geskryf. Sy neem dit op vir die onderdruktes in daardie tyd in Suid-Afrika. Nelson Mandela het die gedig gelees by die opening van die nuwe demokrasie in 1994. Op 19 April 1965 loop sy die see in en sterf daar. 
Die lewe was vir haar 'n marteling. Hieroor is 'n fliek gemaak met die titel "Black Butterflies". Hier kan jy die fliek sien http://bit.ly/2xSqbBu.

Die kind wat dood geskiet is deur soldate by Nyanga

Die kind is nie dood nie
die kind lig sy vuiste teen sy moeder
wat Afrika skreeu skreeu die geur
van vryheid en heide
in die lokasies van die omsingelde hart
Die kind lig sy vuiste teen sy vader
in die optog van die generasies
wat Afrika skreeu skreeu die geur
van geregtigheid en bloed
in die strate van sy gewapende trots

Die kind is nie dood nie
nòg by Langa nòg by Nyanga
nòg by Orlando nòg by Sharpville
nòg by die polisiestasie in Philippi
waar hy lê met 'n koeël deur sy kop
Die kind is die skaduwee van die soldate
op wag met gewere sarasene en knuppels
die kind is teenwoordig by alle vergaderings en wetgewings
die kind loer deur die vensters van huise en in die harte
van moeders

die kind wat net wou speel in die son by Nyanga is orals
die kind wat 'n man geword het trek deur die ganse Afrika
die kind wat 'n reus geword het reis deur die hele wêreld

Sonder 'n pas



Die Smart van Ingrid klink door in die gedig Korreltjie sand. "Timmerman bou aan 'n kis. Ek maak my gereed vir die Niks........niks is my dood."


Korreltjie sand

Korreltjie korreltjie sand
klippie gerol in my hand
klippie gesteek in my sak
word korreltjie klein en plat

Sonnetjie groot in die blou
ek maak net 'n ogie van jou
blink in my korreltjie klippie
dit is genoeg vir die rukkie
Kindjie wat skreeu uit die skoot
niks in die wêreld is groot
stilletjies lag nou en praat
stilte in Doodloopstraat

Wêreldjie rond en aadblou
korreltjie maak ek van jou
huisie met deur en twee skrefies
tuintjie met blou madeliefies
Pyltjie geveer in verskiet
liefde verklein in die niet
Timmerman bou aan 'n kis
Ek maak my gereed vir die Niks

Korreltjie klein is my woord
Korreltjie niks is my dood


Hier skryf Ingrid oor haar eie dood.

Ontvlugting

Uit hierdie Valkenburg het ek onvlug (Valkenburg is 'n psigies hospitaal.) 
en dink my nou in Gordonsbaai terug:

Ek speel met paddavisse in 'n stroom
en kerf swastikas in 'n rooikransboom

Ek is die hond wat op die strande draf
en dom-allenig teen die aandwind blaf

Ek is die seevoël wat verhongerd daal
en dooie nagte opdis as 'n maal

Die god wat jou geskep het uit die wind
sodat my smart in jou volmaaktheid vind:

My lyk lê uitgespoel in wier en gras
op al die plekke waar ons eenmaal was.

Kuier in die Wes-Kaap 2018

Ek het in April 2017 in Suid-Afrika gewees. Juanita du Plessis sing op die Klein Karoo Nasionale Kunstefees (KKNK) in Oudtshoorn. Di’s al wat ek gewil het: Suid-Africa toe, Juanita toe. Ek had my reis beplan: vlug, kar, oornag in Kaapstad, ry na De Rust, check in by Housemartinsa.co.za, bly daar tot ek weer huis toe gaan. Tussenin kuier ek op die KKNK.

Jy dink hierdie besoek aan Suid-Afrika het baie maer gewees. Niks is minder waar. Wat het dié my dan gebring? Afrikaans, mense en kultuur in oorvloed. Ek is so dankbaar vir als wat in die Wes-Kaap op my pad gekom het. Ek het mal geword oor Suid-Afrika.

Tsitsikamma

In maart 2018 gaan ek weer KKNK toe. Ek bly weer by Theresa en Jan van Housemartin in De Rust. Maar ek beplan my reis nou anders as die verlede jaar. Hierdie keer luister ek na my vrou. Ek sal so ’n twintig dae bly. Eerste is natuurlik die week lank KKNK. Dit beteken kuier met mense (in Afrikaans) en geniet van die kultuur.  As die KKNK verby is ry ek Port Elisabeth toe. Ek bly daar twee nagte en sal die Addo reservaat besoek. Dan staan Stormsrivier (Tsitsikamma reservaat) op my lysie, ook vir twee nagte.
Ek sal die reis afsluit met nog ’n paar dae op De Rust en dan vlieg ek weer huis toe.

Keurboomstrand

As ek op pad is gaan ek Keurboomstrand sien. (Ek slaan die bungy jumping van die Bloukransbrug oor.)
Ek sal ook die gevolge sien van die teisterende brande in Plettenbergbaai en Knysna van Junie 2017. Eintlik wil ek ook oor die Robberskiereiland stap maar weet nie wat die brand daar aangerig het nie. Ek hoop daar is nog tyd om ’n stop te maak by Dolphins Point.

As ek op De Rust is wil ek die Sartbergpas ry. (In April 2017 gesluit weens swaar reenbuie.) Ook wil ek die waterval Rust en Vrede belewe en ook ’n volstruisplaas (http://www.cangoostrich.co.za?) Op Oudtshoorn gaan ek die museum Langenhoven besoek. En ek wil Mosselbaai toe vir die Point of Human Origins.

As jy voorstelle het, skryf my asseblief.

Recept Bobotie (Nederlands)

Gisteren heb ik voor het eerst bobotie gemaakt. Mijn vrouw zei dat ik nog nooit zo lekker gekookt heb. Lifetime achiefment!!!

Ingrediënten:

500 g gehakt

1 gesneden ui

2 eieren

2 teentjes knoflook

1 snee brood

2 amandelen in kwartjes

2 laurierbladen

125 ml melk

3 volle eetlepels rozijnen

1 eetlepel suiker

0,5 eetlepel sambal

een beetje peper
0,5 eetlepel currypoeder
2 theelepels kurkuma

2 eetlepels mango chutney

sap van 1 citroen

olijfolie

Bereidingswijze (1,5 uur)

1. Verhit olie in een pan en bak de gesneden uien goudbruin.

2. Voeg het gehakt toe en bak dit rul en bruin.

3. Week het brood in de melk en kneed de snee brood fijn. Voeg hier de overige ingrediënten aan toe (op 1 ei, een half kopje melk en de laurierbladeren na) en meng deze met het gehakt- en uienmengsel.

4. Schep alles in een ingevette ovenschaal.

5. Steek de laurierblaadjes rechtop in de bobotie.

6. Bak het geheel in een voorverwarmde oven op 180 graden in 45 minuten.

7. Klop het ei. Voeg hier melk aan toe en giet dit, na ongeveer 15 minuten in de oven, over de schotel.

Bezoek aan Knysna en de ramp daarna

Op 12 april 2017 was ik in Knysna. Deze bekende plaats ligt aan de Indische Oceaan op de Tuinroute en trekt veel toeristen. Zo ook mij. Ik heb het meeste genoten van de Knysna Heads. Dat ligt aan de ingang van een lagune. De trip van De Rust (gemeente Oudtshoorn) ging door het prachtige West-Kaapse gebied. Ik ben twee mooie bergpassen overgegaan. Maar oh, dat links rijden. Maar goed. Alles ging goed. Na ongeveer 150 km zat ik midden in Knysna. Ik trof geen idyllische plek aan zoals mij was beloofd (Theresa Venter). “Jy moet Senza Restaurant toe by daardie klippe.” Geen “klippe” te zien. Maar toen kreeg ik in de gaten dat ik het restaurant op mijn navigatiesysteem onder POI moest gaan zoeken. Ik hoefde alleen nog maar 6,5 km verder te rijden. Maar dan krijg je ook wat. Wat een uitzicht!

Op de tweede foto zie je het restaurant rood omcirkeld. Prachtig aan de baai gelegen. Ik heb er lekker gegeten. Weer thuis zag ik de beroerde recensies van dit restaurant. Geluk gehad dus. Op 2 mei 2017 sloot de zaak vanwege de hoge schuldenlast. Ruim een maand later  hebben er hevige branden gewoed. Zo’n 10.000 mensen zijn geëvacueerd. Knysna Heads heeft zijn portie van de bosbranden ook gekregen. Ik vermoed dat ook hier veel panden zijn gesneuveld, inclusief Senza.

Op onderstaande link krijg je een indruk van wat er gaande was. https://www.youtube.com/watch?v=s9fZuOp83jU. 

De gevolgen (ook voor de Knysna Heads) zie je op http://bit.ly/2wYxvuZ.

Ik ontvang graag feedback.

Knysna Klippe

Uit my dagboek en oor die brand.

12 April 2017

. Indiese Oseaan toe (151 km).

Direk na die ontbyt het ek gaan ry. By Oudtshoorn links. Bietjie verkeerd gery. Style strate. Toe weer op die regte pad gekom. Oor twee passe gery. Dié was baie skoon. Toe het ek in Knysna gekom. Maar in die stad kon ek restaurant Senza nie vind nie. Toe het ek snuf in die neus gekry en het ek na Places Of Interest gesoek op my GPS-navigator. Ek moes net 6,5 km verder ry. Pragtig plekkie. ’n Baai, Knysma Klippe. Sie foto's. Op die eerste foto sie jy Senza in die rooi sirkel. Hierdie restaurant lig mooi aan die ingang van die Knysna lagune. Ek het nog Nederlanders raakgesien. Die pizza was baie lekker. Toe viel die mis van die berge en het die baai gevul. ’n Mens sê “mis verdwijn vir die son”. Hierdie keer nie. Ek het geluk gehad. 2 Mei 2017 is hierdie restaurant gesluit weens hemelhoë skulde. En een maand later (7 juni 2017) het Knysna aan die brand geraak. 10.000 mense was ontruim. Daar was baie skade. Sie https://www.youtube.com/watch?v=s9fZuOp83jU.  

Meer inligting oor Knysna kry jy op Wikipedia.
https://af.wikipedia.org/wiki/Knysna

Nederlands https://nl.wikipedia.org/wiki/Knysna

Die Knysna Heads het nie ontkom aan die kloue van die vernietigende brand nie. Die herbou is langpad. Als jy meer wil weet oor die gevolge van hierdie brand kliek http://bit.ly/2wYxvuZ.

Ons Japie Anna Barry Ena Jansen 9781485306177

Ek het ’n deur Ena Jansen geteken kopie van hierdie boek.

Die dagboek van Anna Barry begin op 26 September 1899. Haar eerste woorde: “Ek het besluit om ’n dagboek te hou want daar is sterk gerugte van oorlog teen Engeland en as ons in ’n oorlog gedompel word, sal daar dinge gebeur wat van groot historiese belang sal wees.” Dié teks skryf Anna wanneer sy vyftien is. Asof sy dink sy moet die oorlog dokumenteer. As jy op hierdie leeftyd so ’n analise kan maak van wat nog moet gaan gebeur, dan weet jy die boek gaan jou dieper insig gee in wat aangegaan het in die Boereoorlog (1899-1902). Dit gaan oor taal, politieke mag, sosiale status en lojaliteit.

Anna had ’n broer: Japie. Hy sterf in ’n konsentrasiekamp op Ceylon (1900). Dan het sy Pa reeds sy eed van neutraliteit afgelê by die Britte. Nou is hy een “hensopper”, sosiaal ’n looser. Dit het groot impak op Anna. Die Bittereinders het in teenstelling tot die hensoppers sosiaal aansien gehad. Anna-hulle se plaas ”Abrikooskop” lê naby Ficksburg aan die grens met Basoetoland (nou Lesotho).

Anna het die oorlog verwarrend gevind ondanks haar intelligensie. Dit was nie verwarrend nie. Dit was baie ingewikkeld. Nou nog. Kort ná die oorlog skryf Anna: “Ons verneem dat die Britse Regering Engelse setlaars op die plase wat Oom Jan Keyter verkoop het gaan vestig. Die plase is oor die ganse Fickburgdistrik versprei en dit sal beteken dat daar nou nog ’n ander element in ons gemeenskap ingevoer word en ons samelewing dus nog ingewikkelder gemaak word. Nou sal daar wees Wilde boere, mak Engelse, vlugtelinge, Khaki-boere, hensoppers, krygsgevangenes en Engelse Khaki’s. Ons sal almal bure wees…..” En so het die kontrei begin aan die 20^e eeu. In dié eeu het veel gebeur.

Plaas Abrikooskop. Foto Ena Jansen.

Ena Jansen gee jou insig in wat aangegaan het in Abrikooskop se kontrei in daardie tyd. Ena skryf: “Deur die opgetekende verslag van die belewenisse van haar familie, bure en vriende te publiseer, beding Anna Barry uiteindelik vir haarself en die hele gesin ’n plek in die geskrewe geskiedenis…”

Ek gaan die boek weer lees. Baie dankie Ena.

Meer oor die boek en agtergronde: http://bit.ly/2y2quqK

Ek is bly met enige terugvoer.

Is die KKNK vervlakte kultuur?

Doel KKNK

Die Klein Karoo Nasionale Kunstefees (KKNK) is in 1995 die eerste keer gehou. (Een van die grondleggers was Oom Jans Rautenbach. Ek kom daar later op terug.)

Die doel van die KKNK was aanvanklik om die plaaslike gemeenskap van Oudtshoorn ’n ekonomiese hupstoot te gee. Ook was die doel om Afrikaanse taal en kunste te bevorder. Die KKNK het die verhoog geword van Afrikaanse kunste en een tuiste vir die Afrikaanse taal. Jy mag die fees sien teë die agtergrond van die verontrusting jeens die toekoms van Afrikaans en kunste. Die KKNK wil ’n nie-rassige begrip vir Afrikaans bevorder. Die KKNK is bewus van die vermoë van die kunste om histories verdeelde gemeenskappe bymekaar te bring (dit is langtermyn).

Die verband tussen toerisme, feeste en kunste

As jy kyk na die KKNK dan kan jy sê dis ’n vorm van kultuurtoerisme wat tot vervlakking van hierdie kuns gely het. Daar is geen plek voor “hoë” kunste nie. Deon Maas, joernalis en skrywer, sê hieroor in April 2017: “Die huidige mafia wat ons kunste beheer moet tot ’n val gebring word voordat hulle slaag in hun doel ons almal in kuns-zombies te verander.” Dié wat mal is oor die KKNK kon dit nie waardeer nie. Ek ook nie. Die KKNK is vir die mense wat in groot getalle Oudtshoorn toe trek. Die musiekliefhebbers kom nie om na ’n skoolmeester te luister oor tot watter skone kunste hulle lief moet hê nie. Ek sê: Jy moet van die KKNK afbly. Dit moet vir my net ’n fees bly. Dis hoekom ek 10.000 km reis (ek is Nederlander) om my te dompel in hierdie fees.

Byskrif: Jans Rautenbach

Op Vrydag 14 april 2017 het die KKNK-bestuur ’n feesmaal gegee ter herdenking van die eerste sterfdag van Oom Jans. Ek had die voorreg daar by te wees (soos die hele week van die KKNK vir my as ‘n voorreg gevoel het). Ons het die gunstelinggeregte van Oom Jans geëet.) As Nederlander het ek spesiaal geniet van die aand en die snert. Jans en sy vrou Almeri had/het 'n B&B "Oulap" op De Rust (by Oudtshoorn).

Bronnelys:

·         Die opkoms, dinamika en betekenis van die Klein Karoo Nasionale Kunstefees: 1995-2005; Herman Kitshof (aflaai: http://bit.ly/2f8KTTt)

·         Webtuiste van KKNK http://kknk.co.za/

·         Artikel Netwerk24 http://bit.ly/2f9wqXj

·         Jans Rautenbach Wikipedia http://bit.ly/2vLfLQ9